-
1 урман саклау
-
2 урман
сущ.; в разн. знач.лес || лесной; лесо-,катнаш урман — сме́шанный лес
яфраклы урман — ли́ственный лес
ылыслы урман — хво́йный лес
вак урман — ме́лкий лес
каен урманы — берёзовый лес; березня́к
нарат урманы — сосно́вый лес; сосня́к
урман ташу — вози́ть лес
нефть вышкалары урманы — лес нефтяны́х вы́шек
урман кошлары — лесны́е пти́цы
урман үсемлекләре — лесны́е расте́ния
урман сукмагы — лесна́я тропи́нка
урман бүлемтеге — лесосе́ка
урман техникасы институты — лесотехни́ческий институ́т
- урман алдыурманга утын ташымыйлар — (посл.) в Ту́лу со свои́м самова́ром не е́здят (букв. в лес дрова́ не во́зят)
- урман бите
- урман кырые
- урман ахагы
- урман ачыклыгы
- урман баганасы
- урман бете
- урман бөргәне
- урман бүлемтеге
- урман иясе
- урман йолдызагы
- урман какысы
- урман кандаласы
- урман каравылчысы
- урман каратәне
- урман караучы
- урман каргасы
- урман кипкәре
- урман кисентесе
- урман кисү
- урман кисүче
- урман көпшәсе
- урман куелыгы
- урман күгәрчене
- урман мәчесе
- урман саесканы
- урман саклау
- урман сыеры
- урман тавыгы
- урман төпләү
- урман төпләү машинасы
- урман тургае
- урман өрәге
- урман утырту
- урман утырту эшләре
- урман үрдәге
- урман хуҗалыгы
- урман хуҗалыгы җирләре
- урман чыгару
- урман чыпчыгы
- урман шөлдие
- урман эчләп
- урманда үскән••урман әүлиясе — проста́к, простофи́ля
урман иясе (сарыгы, хуҗасы) — миф. ле́ший
-
3 саклану
возвр. от саклау1) в разн. знач. храни́ться, сохраня́ться/сохрани́ться || хране́ние, сохране́ниесалкында ит яхшы саклана — на хо́лоде мя́со хорошо́ сохраня́ется
силос быел яхшы сакланган — си́лос в э́том году́ хорошо́ сохрани́лся
бер дә картаймагансың —, яхшы саклангынсың совсе́м не постаре́л, хорошо́ сохрани́лся
кирәкле язулар шкафта саклана — ну́жные бума́ги храня́тся в шкафу́
миндә аның адресы саклана — у меня́ храни́тся его́ а́дрес
2) защища́ться/защити́ться, обороня́ться/оборони́ться || защи́та, оборо́надошманнан саклану — защити́ться от врага́
гаепләүдән саклану — защити́ться от обвине́ния
бандит һөҗүменнән саклану — обороня́ться от нападе́ния банди́та
3) сохраня́ться, сохрани́ться, сберега́ться/сбере́чься, бере́чься, уде́рживаться/удержа́ться, уцеле́ть || сохране́ние, сбереже́ниеөйнең стеналары гына сакланган — уцеле́ли то́лько сте́ны до́ма
өйдә җылы озак сакланмас — тепло́ в до́ме до́лго не уде́ржится
4) остерега́ться/остере́чься, быть осторо́жным, осмотри́тельным, быва́ть/быть настороже́, осторо́жничать, опаса́ться || остереже́ние, опасе́ниеяшеренә дә, саклана да белмәү — не уме́ть ни пря́таться, ни остерега́ться
аның янына барудан саклана — остерега́ется подойти́ к нему́
белгән булсак, сакланган булыр идек — е́сли бы зна́ли, бы́ли бы осмотри́тельнее
ашыгыч нәтиҗәләр ясаудан сакланыгыз — остерега́йтесь де́лать поспе́шные вы́воды
5) остерега́ться/остере́чься, бере́чься, оберега́ться/обере́чься, избега́ть/избежа́ть, избе́гнуть (чего-л.), предохраня́ться/предохрани́ться, опаса́ться ||а) остереже́ние, избежа́ние, предохране́ние, опасе́ниеб) предохрани́тельныйсалкын тиюдән саклану — остерега́ться (опаса́ться) просту́ды
саклану чаралары — предохрани́тельные ме́ры ( средства)
талашудан саклану — избега́ть ссо́ры
пешүдән саклану — предохраня́ться от ожо́гов
авырга узудан саклану — предохраня́ться от бере́менности
6) защища́ться/защити́ться, укрыва́ться/укры́ться (от чего-л.) || защи́та, укры́тиеҗилдән саклану — защити́ться от ве́тра
яңгырдан саклану — укрыва́ться от дождя́
7) возде́рживаться/воздержа́ться ( от чего), избега́ть/избежа́ть ( чего), остерега́ться/остере́чься ( чего)ачы әйберләр ашаудан саклану — избежа́ть о́строго
күп ашаудан саклану — избега́ть перееда́ния
эчүдән саклану — возде́рживаться от спиртно́го
8) в разн. знач. сохраня́ться/сохрани́ться, храни́ться, не исчеза́ть/не исче́знуть (о чувствах, качестве); доходи́ть/дойти́ (о памятниках, преданиях) || сохране́ние, хране́ниетәрҗемәдә әсәрнең милли үзенчәлеге сакланган — в перево́де сохранено́ национа́льное своеобра́зие произведе́ния
беренчелексакланды — пе́рвенство сохрани́лось (удержа́лось)
вареньеда карлыганның тәме сакланган — в варе́нье вкус сморо́дины не утра́тился (сохрани́лся)
күп кенә гореф-гәдәтләр безнең көнгәчә сакланган — мно́гие обы́чаи дошли́ до нас
9) (стро́го) соблюда́ться, выполня́ться/вы́полниться то́чно || (стро́гое) соблюде́ние, (то́чное) выполне́ниережим саклану — соблюде́ние режи́ма
шигырьдә билгеле бер принцип сакланган — в стихотворе́нии ( строго) соблюдён определённый при́нцип
10) перен. храни́ться, сохраня́ться/сохрани́ться, не забыва́ться/не забы́ться (обычно со словами в памяти, в сердце, в душе и т. п.)мәңге сакланыр урман күңелдә — в па́мяти ве́чно сохрани́тся лес
йөрәктә аңа булган мәхәббәт һаман саклана — любо́вь к нему́ всё ещё храни́тся в се́рдце
11) в знач. нареч.сакланып кынабе́режно, осторо́жно, осмотри́тельно, опа́сливосакланып кына баланы кулга алу — о́чень бе́режно взять ребёнка на́ руки
сакланып йөрү — ходи́ть осмотри́тельно
12) страд. от саклау 1), 2) -
4 кара
I 1. прил.1) чёрный (о цвете, окраске)кара чәч — чёрные во́лосы
кара буяу — чёрная кра́ска
2) тёмный, чёрный ( более тёмный по сравнению с обычным цветом)кара күзләр — чёрные глаза́
күк йөзен кара болытлар каплаган — чёрные ту́чи закры́ли не́бо
3) поэт. тёмный, дрему́чий4) темноко́жий, сму́глыйбер кара гына кыз — одна́ сму́гленькая де́вушка
кара тәнле кеше — темноко́жий челове́к
5) вороно́й ( о масти лошади)кара айгыр — вороно́й конь (жеребе́ц)
6) разг.а) гря́зный, нечи́стый, чума́зый ( ребёнок)кара куллар — гря́зные ру́ки
кара бармаклар — нечи́стые па́льцы
б) гря́зный, нечи́стый; нести́раныйкара керләр — гря́зное бельё
кара күлмәк — нести́раная руба́шка
7) уст. чёрный, курно́йкара мунча — чёрная ба́ня
кара өй — курна́я изба́, ку́хня ( в пятистенных домах или домах с пристройкой)
8) чёрный, неквалифици́рованный, физи́чески тяжёлый и́ли гря́зный (о работе, труде и т. п.)кара эш — чёрная рабо́та
9) перен.; уст. тёмный, просто́й; необразо́ванный; из простонаро́дьякара халык — просто́й (тёмный, необразо́ванный) наро́д
10) разг.; миф. чёрный, дурно́й, злой, нечи́стыйкара көчләр — чёрные си́лы, нечи́стая си́ла
11) перен. чёрный, тёмный, тра́урныйкара кием — тра́урная оде́жда
һәрвакыт кара киемдә йөрү — ходи́ть всегда́ в тёмной оде́жде
12) перен.; поэт. чёрный, го́рестный, безра́достный, безотра́дный, тяжёлый, мра́чный; тру́дныйкара уйлар — мра́чные ду́мы
кара хәбәр килде — чёрная весть пришла́
кара язмыш — тру́дная (тяжёлая) судьба́
кара көннәр артта калды инде — го́рестные дни оста́лись уже́ позади́
13) перен. чёрный, зло́стный, кова́рный, престу́пныйкара ниятләр (исәпләр) — зло́стные мы́сли
кара күңел — кова́рная душа́
кара эшләр — престу́пные дела́
14) перен. чёрный, о́чень си́льныйкара кайгы — о́чень си́льное го́ре
кара явым — о́чень си́льные оса́дки; чёрное нена́стье
15) в сложн. сл. переводится компонентом черно-кара мыеклы — черноу́сый
кара кашлы — чернобро́вый
кара күзле — черноо́кий, черногла́зый
кара яллы — черногри́вый
•- кара балан
- кара балык
- кара бөрлегән
- кара бөтнек
- кара бүрек
- кара груһ
- кара елан
- кара җиләк
- кара җимеш
- кара зирек
- кара икмәк
- кара кан
- кара карга
- кара карлыган
- кара көрән
- кара кучкыл
- кара кучкыллы
- кара кызыл
- кара кымыз
- кара май
- кара өрәңге
- кара пар
- кара солы
- кара су
- кара сырга
- кара сыргак
- кара тал
- кара тояк
- кара тут
- кара тутлы
- кара түш
- кара үрдәк••кара акыл — непросвещённое разуме́ние
кара алтын — чёрное зо́лото, нефть
кара болыт каплау — пришли́ чёрные дни, пришло́ го́ре
кара болыт кебек (булып) — чёрной ту́чей, ту́ча ту́чей, тьма-тьму́щая
кара гайбәт — чёрная спле́тня
кара диндар — фана́тик
кара җәяү (җәяүгә) калу — пойти́ по́ миру
кара исәп (хисап) — приблизи́тельный подсчёт ( в уме)
кара исемлек — чёрный спи́сок
кара козгын — чёрный во́рон ( специальная закрытая машина для перевозки заключённых)
кара көз — осе́нние (после́дние, холо́дные) нена́стные дни
кара көнгә калдыру (саклау) — оста́вить (бере́чь) на чёрный день
кара көнгә калу — мы́кать век (жизнь), хлебну́ть (хвата́ть) го́ря
кара көнгә җыю — копи́ть (что-л.) на чёрный день
кара күзлектән үткәрү (карау) — ви́деть во всём то́лько плохо́е, то́лько недоста́тки
кара күмергә калу (кара кисәүгә әйләнү) — сгоре́ть дотла́
кара мәче узу — чёрная ко́шка пробежа́ла (проскочи́ла)
кара реакция — ист. чёрная реа́кция
кара сакал — нужда́, несча́стье
карасына баткан (кабынган) — мра́чный от зло́сти, за́висти; ту́ча ту́чей, черне́е ту́чи
кара такта — чёрная доска́ ( для вывешивания фамилий отстающих и нарушителей порядка)
кара чаган — па́клен
кара шар салу — забаллоти́ровать, прокати́ть на вороны́х ( не избрать)
кара эчле — см. кара йөрәк
кара эшче — чернорабо́чий, просто́й рабо́тник, рядово́й тру́женик
кара явым — осе́нние дожди́ (холодные, продолжительные)
кара ягу — очерни́ть, оклевета́ть (кого-л.)
- кара йөз- кара йөрәк
- кара көю
- кара тир түгү
- кара яну 2. сущ.1) каралар чёрные (фигуры шахмат, шашек)каралар белән уйнау — игра́ть чёрными
2) перен. не́что чёрное, чернота́; силуэ́т, очерта́ния; теньII сущ.еракта бер кара күренә — вдали́ видне́ется что́-то чёрное
черни́ла || черни́льныйкара белән язылган кәгазь — бума́га, напи́санная черни́лами
кара порошогы — черни́льный порошо́к
кара кара — чёрные черни́ла
кара табы — черни́льное пятно́
См. также в других словарях:
урманчылык — Урман хуҗалыгы; урман үстерү һәм аны саклау тур. фән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гына — КЫНА – кис. 1. Ике яки берничә предмет, эш яки хәлнең берсе генә булу булмауны аңлата: бары, тик, фәкать 2. Бөтенләй, гел, тулысынча аяк асты су гына. Байтак, шактый ярыйсы гына зур. Интенсив, еш бирә генә бит. анда кемнәр генә юк нигә генә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урманчы — Урманчылык белгече, урман үстерү һәм саклау эше белән шөгыльләнүче … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге